O21: Vliegtuig bouwen terwijl het al in de lucht vliegt

Onderwijs van de Toekomst, 21st Century Skills, O21, Vaardigheden 21e eeuw: het zijn titels waarbij in gedachten spontaan lampjes opblinken zodra je ze leest. Helemaal als je werkzaam bent in het onderwijs en graag nadenkt over waar jouw leerlingen tegen opgewassen moeten zijn als ze de school verlaten. Het mooie is: door de razendsnelle veranderingen en technologische ontwikkelingen weet niemand hoe de wereld er over tien of twintig jaar precies uitziet en welke vaardigheden dan belangrijk zijn.

Inmiddels is iedereen ervan doordrongen dat de lesmethoden van de vorige eeuw, met de nadruk op kennisvergaring en -reproductie, niet toereikend meer zijn. Feitenkennis en vakbekwaamheid blijven onmisbaar, maar belangrijker is de mentale houding die nodig is om flexibel te kunnen inspelen op veranderingen en bekwaam te reageren in onverwachte situaties. In de klas zijn nieuwe methoden en invalshoeken nodig om die houding bij leerlingen aan te kweken. Leerkrachten en docenten zijn daarbij eerder coach en begeleider dan iemand voor de klas die zegt hoe het moet.

De afgelopen vijf jaar is er wereldwijd veel nagedacht en geschreven over de beste manier om deze omwenteling in het onderwijs te weeg te brengen. Het heeft veel weg van het vliegtuig bouwen terwijl het al in de lucht vliegt, omdat de 21e eeuw natuurlijk allang begonnen is en de toekomst niet iets van de toekomst is. In Nederland heeft het SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) een indeling gemaakt van eerst zeven, daarna acht en op dit moment elf vaardigheden die samen als 21e eeuwse vaardigheden of kortweg O21 hun plek in het onderwijs moeten vinden (zie illustratie).

‘Zelfregulering’ kwam er als achtste vaardigheid bij en sinds maart van dit jaar is ICT-geletterdheid onderverdeeld in: ICT-basisvaardigheden, computational thinking, mediawijsheid en informatievaardigheden. Deze indeling is niet meer dan een hulpmiddel en de vaardigheden zijn niet werkelijk los van elkaar te zien. Creativiteit is bijvoorbeeld onmisbaar bij probleem oplossend denken en samenwerken kan niet zonder communiceren. Uiteindelijk gaat het erom dat leerlingen zelfstandig leren functioneren in complexe situaties.

Het is belangrijker dat scholen beginnen met 21st Century Skills dan met wat precies. Het overzicht van vaardigheden is bedoeld als richtingaanwijzer, niet als een recept om letterlijk na te volgen. Belangrijker dan alleen maar projecten te doen is de ontwikkeling van een schoolbrede visie voor de lange termijn, aansluitend op de bestaande expertise, en scholing van de leerkrachten. Zij zijn de belangrijkste schakel. Een aansprekende manier om het hele team aan het denken te zetten is de training voor leerkrachten en teams die Dynamic Activities ontwikkeld heeft met het oog op het integreren van 21st Century Skills in het onderwijs.

Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en doen daar ook verslag van op onze site: de komende maanden zetten we steeds een van de vaardigheden centraal in onze online-serie 21st Century Skills. Hou onze nieuwsbrief in de gaten voor nieuwe afleveringen!

Zet vandaag de eerste stap! Staat u ook op de drempel om 21st Century Skills te introduceren op uw school? Dynamic Activities treedt graag op als begeleider bij de introductie en implementatie. Wij kunnen uw leerkrachten trainen en complete  leerlijnen verzorgen. Neem contact op met een van onze adviseurs: 010 8489619 of info@dynamicactivities.nl