Burgerschapsvorming in Rotterdam sluit aan op de leefwereld van kinderen

Burgerschapsvorming is tegenwoordig verplicht op scholen. Maar hoe zorg je dat leerlingen zich herkennen in de lesstof? En dat ze er ook echt wat van opsteken? Edson Mathew geeft al jaren burgerschapsvorming in Rotterdam: ‘Ik laat de lessen aansluiten op wat er leeft in de omgeving van de kinderen. En dat betekent dat ik in Rotterdam-Zuid andere lessen geef dan in Rotterdam-Noord of -West.’

Ik en mijn buurt

‘In de loop der jaren heb ik in alle windrichtingen van Rotterdam voor de klas gestaan’, vertelt Edson. ‘De lessen zijn eigenlijk altijd een directe terugkoppeling van ‘Ik en mijn buurt’, waarbij we ons bezighouden met wat er bij de kinderen zelf in de buurt speelt. En omdat die omgeving verschilt, pas ik de lessen daar ook op aan.’

Burgerschapsvorming in Rotterdam

‘In Rotterdam-Noord ga ik vooral in op culturele samenhang, terwijl in Rotterdam-Zuid vaker sprake van groepsdruk: van foute invloeden van vrienden. En in Rotterdam-West zie je veel verschillende bevolkingsgroepen. Mensen uit Kaapverdië, Suriname, Marokko, noem maar op. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat al die mensen beter samenleven?’

Respect en begrip

‘De kern van al mijn lessen is respect. En, tot op zekere hoogte, tolerantie. Tolerantie heeft een negatieve bijklank voor mij, omdat je dan domweg accepteert dat mensen hun ding op hun manier doen. Maar ik vind het veel belangrijker dat er daadwerkelijk begrip is. Want als je werkelijk begrijpt waarom iemand op een bepaalde manier handelt of denkt, dan kun je je makkelijker in de ander verplaatsen. Dan kom je echt een stap verder.’

Rijst als gemeenschappelijke deler

‘Voor de lessen laat ik kinderen wel ’s eten van thuis meebrengen. Dan staan al hun verschillende culturele achtergronden letterlijk op tafel. En het valt meteen op dat er vaak één gemeenschappelijke deler is: rijst. In heel veel verschillende varianten, maar toch. Dat maakt het makkelijker om het gesprek aan te gaan. Om duidelijk te maken dat er verschillen zijn tussen culturen, maar zeker ook overeenkomsten.’

Pannenkoeken

‘We haken ook aan bij wat er op een bepaald moment speelt. Bij corona bijvoorbeeld. Daardoor zitten mensen meer op een eilandje. Zijn ze meer geïsoleerd. Toen zijn de kinderen gaan nadenken hoe ze konden zorgen dat ouderen in de wijk zich minder eenzaam zouden voelen. Ze hebben pannenkoeken gebakken en naar ouderen in een verzorgingstehuis gebracht. Ze zijn bovendien het gesprek met ze aangegaan: wat is het grootste verschil met toen zij tien jaar waren? Zo leren kinderen en ouderen van elkaar en krijg je verbinding.’

Meer over burgerschapsvorming in Rotterdam

Voorbereiding middelbare school

‘Als leerlingen op het punt staan naar de middelbare school te gaan, vind ik het belangrijk ze daarop voor te bereiden. Ze zijn dan ineens niet meer de oudste en worden vatbaarder voor groepsdruk.
‘Ook de kans dat ze met discriminatie te maken krijgen neemt toe. Ik wil ze er graag van bewust maken dat ze altijd een keuze hebben. Dat ze soms beter een blokje om kunnen lopen!’

Iedere school z’n eigen focus

Burgerschapsvorming kan dus op oneindig veel manieren worden ingevuld. Wat daarbij vooral belangrijk is, is dat de lessen die leerlingen leren, aansluiten op hun eigen leefwereld. Dat vraagt om maatwerk. ‘Ik vind het daarbij heel belangrijk om steeds te bedenken wie het verhaal moet vertellen’, stelt Edson. ‘Om écht te overtuigen moet je de juiste persoon inschakelen. Iemand die aan den lijve heeft ondervonden hoe het is om in een bepaalde situatie te verkeren.
‘Scholen waarderen deze aanpak enorm. ‘Dit is tenminste niet zo oubollig’, hoor ik vaak terug. En het allerbelangrijkste: op deze manier leren kinderen iets waar ze in hun dagelijks leven écht iets mee kunnen!’

Meer weten?

Wil je meer weten over burgerschapsvorming in Rotterdam? Of wil je samen een keer sparren over de mogelijke invulling van burgerschapsvorming op jouw school? Neem dan contact met ons op! We helpen je graag verder.